Ο στόχος αυτών των επεμβάσεων είναι η τροποποίηση του στομάχου και των εντέρων για τη θεραπεία της παχυσαρκίας και των σχετικών ασθενειών. Οι επεμβάσεις μπορεί να κάνουν το στομάχι μικρότερο όπως και να παρακάμψουν ένα τμήμα του εντέρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα λιγότερη πρόσληψη τροφής και αλλαγή του τρόπου με τον οποίο το σώμα απορροφά την τροφή για ενέργεια. Επίσης οι επεμβάσεις αυτές προκαλούν μειωμένη πείνα και αυξημένη πληρότητα. Μέσω των διαδικασιών αυτών βελτιώνεται η ικανότητα του σώματος να επιτύχει απώλεια βάρους.
Κάθε χειρουργική βαριατρική επέμβαση έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και κάποια πιθανά μειονεκτήματα. Οι πιο συχνές βαριατρικές επεμβάσεις είναι το γαστρικό μανίκι (sleeve gastectomy) και η γαστρική παράκαμψη (Roux-en-Y gastric bypass).
Η επιλογή της βαριατρικής επέμβασης αποφασίζεται μετά από εξέταση του ιστορικού του ασθενούς και του ίδιου του ασθενούς και συν αποφασίζεται σε συνεργασία με το βαριατρικό χειρουργό.
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Οι ενδείξεις για βαριατρικές επεμβάσεις (γαστρικό μανίκι η γαστρική παράκαμψη) περιλαμβάνουν:
- Ασθενείς με παχυσαρκία και Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ή BMI (σχέση βάρους με το τετράγωνο του ύψους) ≥35 kg/m2, ανεξάρτητα από τη παρουσία η όχι η τη βαρύτητα άλλων νόσων, όπως διαβήτης, υψηλή αρτηριακή πίεση, υπνική άπνοια.
- Ασθενείς με παχυσαρκία και Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ή BMI (σχέση βάρους με το τετράγωνο του ύψους) ≥30 kg/m2 και παρουσία σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.
- Ασθενείς με παχυσαρκία και Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ή BMI (σχέση βάρους με το τετράγωνο του ύψους) 30–34.9 kg/m2, που δεν επιτυγχάνουν ικανοποιητική η διαρκή απώλεια βάρους η βελτίωση νοσημάτων, όπως διαβήτης, υψηλή αρτηριακή πίεση, υπνική άπνοια, χρησιμοποιώντας μη χειρουργικές μεθόδους.
ΤΥΠΟΙ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ
Υπάρχουν διάφοροι τύποι χειρουργικών επεμβάσεων απώλειας βάρους. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι είναι:
Ο γαστρικός δακτύλιος: αφορά τη τοποθέτηση μιας ταινίας γύρω από το στομάχι έτσι ώστε να επέρχεται το αίσθημα του κορεσμού (χορτασμού) γρήγορα και επομένως δεν χρειάζεται να τρώει κανείς πολύ. Η επέμβαση αυτή έχει βασικά εγκαταλειφθεί λόγω της αναποτελεσματικότητας της στη μακροχρόνια απώλεια βάρους και των επιπλοκών που σχετίζονται με την ίδια την επέμβαση.
Το γαστρικό μανίκι (sleeve gastrectomy). Με αυτή την επέμβαση ένα μέρος του στομάχου αφαιρείται, άρα δεν μπορεί κανείς να φάει όσο μπορούσε πριν την επέμβαση αυτή με αποτέλεσμα να αισθάνεται χορτασμένος νωρίτερα.
Η γαστρική παράκαμψη (gastric bypass). Σε αυτή την επέμβαση ένα μικρό μέρος από το πάνω μέρος του στομάχου ενώνεται με το λεπτό έντερο, με αποτέλεσμα να έρχεται το αίσθημα του κορεσμού (χορτασμού) νωρίτερα και να απορροφάται ένα μικρό μέρος των θερμίδων από τα τρόφιμα.
Αυτές οι επεμβάσεις - εκτός του γαστρικού δακτυλίου- μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική απώλεια βάρους μέσα σε λίγα χρόνια, αλλά η καθεμία έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Οι σημερινές βαριατρικές επεμβάσεις έχουν τελειοποιηθεί κατά τη διάρκεια πολλών δεκαετιών και είναι από τις καλύτερα μελετημένες θεραπείες στη σύγχρονη ιατρική.
Οι βαριατρικές χειρουργικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται με μικρές τομές χρησιμοποιώντας ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές μεθόδους, όπως η λαπαροσκοπική και η ρομποτική χειρουργική. Έτσι οι ασθενείς έχουν μια συνολικά καλύτερη εμπειρία με λιγότερο πόνο, λιγότερες επιπλοκές, γρηγορότερη κινητοποίηση και μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο με αποτέλεσμα τη ταχύτερη ανάρρωση. Συνήθως ο ασθενής παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο 1 με 2 ημέρες μετά την χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους (βαριατρική επέμβαση). Η επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες γίνεται μετά από 4 έως 6 εβδομάδες μετεγχειρητικά.
Αυτές οι επεμβάσεις είναι εξαιρετικά ασφαλείς, με ποσοστά επιπλοκών χαμηλότερα από τις κοινές επεμβάσεις όπως αφαίρεση χοληδόχου κύστης, αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή) και αντικατάσταση ισχίου.
Σε γενικές γραμμές υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος επιπλοκών μετά τις βαριατρικές επεμβάσεις, όπως:
- να μείνουν υπερβολικές πτυχές δέρματος, οι οποίες μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω χειρουργική επέμβαση για να τις αφαιρεθούν
- ανεπαρκής απορρόφηση / λήψη βιταμινών και μετάλλων από τις τροφές με αποτέλεσμα την ανάγκη λήψης συμπληρωμάτων βιταμινών και μετάλλων μετεγχειρητικά και ίσως για το υπόλοιπο της ζωής
- πέτρες στη χολή (χολόλιθοι: μικρές πέτρες που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη)
- θρόμβος αίματος στο πόδι (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση) ή στους πνεύμονες (πνευμονική εμβολή). Κατά συνέπεια χρειάζεται η λήψη αντιπηκτικής αγωγής για ένα μικρό διάστημα μετεγχειρητικά έτσι ώστε να ελαττωθεί σημαντικά αυτός ο κίνδυνος.
Η ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Η βαριατρική χειρουργική επέμβαση (επέμβαση απώλειας βάρους) μπορεί να επιτύχει δραματική απώλεια βάρους, αλλά από μόνη της δεν αρκεί για να διατηρήσει τη
μακροχρόνια απώλεια βάρους.
Μετά από τη βαριατρική επέμβαση (γαστρικό μανίκι η γαστρική παράκαμψη) θα χρειαστεί να γίνουν μακροπρόθεσμες αλλαγές στον τρόπο ζωής έτσι ώστε να αξιοποιηθεί στο έπακρο η χειρουργική (βαριατρική) επέμβαση και να αποφευχθεί η επαναφορά του βάρους.
Θα χρειαστεί να:
- τις εβδομάδες μετά την επέμβαση, πρέπει να γίνει αλλαγή της διατροφής και να ακολουθηθεί δίαιτα με υγρά ή μαλακά τρόφιμα (βλέπε ΔΙΑΙΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ). Σταδιακά όμως θα πρέπει να ακολουθηθεί μια κανονική ισορροπημένη διατροφή
- γίνεται τακτική άσκηση μετά την ανάρρωση από τη χειρουργική επέμβαση
- να γίνεται τακτική παρακολούθηση σε επίπεδο εξωτερικού ιατρείου έτσι ώστε να γίνεται έλεγχος μέρα την βαριατρική επέμβαση όπως και να δίνονται συμβουλές καθώς και η απαραίτητη υποστήριξη
Οι γυναίκες που κάνουν χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους θα πρέπει επίσης συνήθως να αποφύγουν να μείνουν έγκυες κατά τους πρώτους 12 έως 18 μήνες μετά την επέμβαση.
ΔΙΑΙΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Μετά από τη βαριατρική επέμβαση (γαστρικό μανίκι η γαστρική παράκαμψη) θα χρειαστεί να
ακολουθηθεί ένα πρόγραμμα διατροφής, το οποίο διαφέρει από άτομο σε άτομο, αλλά ένα τυπικό σχέδιο είναι:
- τις πρώτες μέρες: νερό και υγρά (για παράδειγμα, αραιή σούπα)
- τις πρώτες 4 εβδομάδες: μαλακή/ ημιστέρεη δίαιτα (για παράδειγμα, γιαούρτι ή πολτοποιημένο φαγητό)
- εβδομάδες 4 έως 6: μαλακό φαγητό (για παράδειγμα, πουρές πατάτας)
- 6η εβδομάδα και μετά: επιστρέφετε σταδιακά σε μια υγιεινή και ισορροπημένη δίαιτα
Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο να:
- λαμβάνονται μικρές ποσότητες τροφής και μόνο μικρές ποσότητες τη φορά, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα στάδια της ανάρρωσης
- γίνεται αργά η λήψη της τροφής
- να γίνεται προσεκτικά η μάσηση
- να αποφεύγονται τροφές που θα μπορούσαν να μπλοκάρουν το στομάχι, όπως το μαλακό λευκό ψωμί
- να γίνεται λήψη συμπληρωμάτων βιταμινών και μετάλλων
ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Μετά από τη βαριατρική επέμβαση (γαστρικό μανίκι η γαστρική παράκαμψη) θα χρειαστεί εκτός από την υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση έτσι ώστε να χαθεί όσο το δυνατόν περισσότερο βάρος μετά την επέμβαση.
Ένα σχέδιο άσκησης συνήθως περιλαμβάνει αύξηση των επιπέδων δραστηριότητάς σταδιακά καθώς γίνεται η ανάρρωση από τη χειρουργική επέμβαση. Όταν επιτευχθεί η ανάρρωση, τότε ο στόχος είναι αρκετά έντονες τακτικές δραστηριότητες που προκαλούν λαχάνιασμα και κάνουν την καρδιά να χτυπά πιο γρήγορα, όπως:
- ζωηρό περπάτημα
- ποδηλασία
- κολύμπι
- κηπουρική ή οικιακές εργασίες
Καλό είναι η επιλογή να περιλαμβάνει μια ευχάριστη αθλητική η μη δραστηριότητα καθώς έτσι είναι πολύ πιο πιθανό να
παραμείνει κανείς σε αυτή τη δραστηριότητα.
ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Μετά από τη βαριατρική επέμβαση (γαστρικό μανίκι η γαστρική παράκαμψη), συνιστάται στις γυναίκες να αποφεύγουν να μείνουν έγκυες κατά την περίοδο της πιο σημαντικής απώλειας βάρους, δηλαδή κατά τους πρώτους 12 έως 18 μήνες μετά την βαριατρική επέμβαση.
Αυτό συμβαίνει επειδή η χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους (βαριατρική επέμβαση) μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα βιταμινών και μετάλλων. Εάν τα επίπεδα βιταμινών και μετάλλων είναι χαμηλά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τότε υπάρχει κίνδυνος για το μωρό.
Σε γενικές γραμμές συνιστάται να:
- χρησιμοποιείται αντισύλληψη μέχρι να είναι ασφαλής η εγκυμοσύνη. Σε εαυτή τη περίπτωση πρέπει να ζητείται η συμβουλή του/της γυναικολόγου καθώς ορισμένες μέθοδοι αντισύλληψης δεν είναι κατάλληλες για γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους (συμπεριλαμβανομένου του αντισυλληπτικού χαπιού και της αντισυλληπτικής ένεσης)
- Αν υπάρξει εγκυμοσύνη αμέσως μετά το χειρουργείο ή εάν σχεδιάζεται εγκυμοσύνη σε οποιοδήποτε στάδιο μετά το χειρουργείο πρέπει να ζητείται η συμβουλή του/της γυναικολόγου. Ο/Η Γυναικολόγος μπορεί να ελέγξει τα επίπεδα βιταμινών και μετάλλων και να συμβουλεύσει σχετικά με τα συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων.
ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Μετά από τη βαριατρική επέμβαση (γαστρικό μανίκι η γαστρική παράκαμψη), θα χρειαστούν τακτικά ραντεβού παρακολούθησης.
Αυτά τα ραντεβού μπορεί να είναι συνήθως σε επίπεδο εξωτερικού ιατρείου για τα πρώτα 2 χρόνια, αλλά τελικά μπορεί να χρειαστεί απλώς ένας έλεγχος με τον προσωπικό γιατρό μια φορά το χρόνο.
Τα ραντεβού αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο των επιπέδων βιταμινών και μετάλλων
- έλεγχο της σωματικής υγείας
- συμβουλές και υποστήριξη σχετικά με τη διατροφή και την άσκηση
- συναισθηματική ή ψυχολογική υποστήριξη
